Δεκαεννέα τριαντάφυλλα

 ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

 ΡΟΥΜΑΝΙΑ

 MIRCEA ELIADE

 ΔΕΚΑΕΝΝΕΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΑΝΔΡΟΝΕ

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 1999

σελ. 192

  

Ο καμβάς του έργου: Ο Άνγκελ Ντ. Παντέλε, ο κυρίαρχος χαρακτήρας του έργου,  θεωρείται κορυφαίος συγγραφέας στη Ρουμανία του Τσαουσέσκου. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα υπήρξε και υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας. Ο Εουσέμπιου Νταμιάν, γραμματέας του και επιφορτισμένος με τη διεκπεραίωση της αλληλογραφίας του και τη δακτυλογράφηση των χειρογράφων του, καθώς και οικονόμος Αικατερίνα, τον υπηρετούν με περισσή αυταπάρνηση. Οπότε μια βραδιά, στην κυριολεξία από το πουθενά, ενσκήπτει στη συντροφιά τους ένα παράξενο ζευγάρι νεαρών ηθοποιών,  ο Λαουριάν και η Νικουλίνα,  και δίνει μια αυτοσχέδια παράσταση μπροστά τους. Ο πρώτος μάλιστα ισχυρίζεται ότι είναι γιος του "Μαέστρου", από μια ηθοποιό που πρωταγωνιστούσε προ τριακονταετίας σε ένα έργο του, το οποίο όμως δεν ανέβηκε στη σκηνή ποτέ! Ο Παντέλε δεν θυμάται αυτόν το δεσμό.
Εν πάση περιπτώσει την άλλη μέρα επιφορτίζει στο γραμματέα του να προσφέρει στο ζευγάρι- που θα παντρευόταν -μια ανθοδέσμη από δεκαεννιά κόκκινα τριαντάφυλλα (όσα ήταν και τα χρόνια της Νικουλίνας). Το ζευγάρι όμως εξαφανίζεται και, όπως αποκαλύπτεται αργότερα, είχε καταφύγει σε κάποιον πρωτοποριακό θίασο, του Ιερωνίμ Θανάσε που έκανε στο Σιμπίου εντατικές πρόβες για ένα έργο που αποδείκνυε τη μαγική λειτουργία της θεατρικής τέχνης! Επιδίωκε δηλαδή την ανάκληση αναμνήσεων του θεατή από το παρελθόν!. Οι  δυο τους μάλιστα –Παντέλε και Νταμιάν -προσκαλούνται να παρακολουθήσουν μια από τις παραστάσεις του θιάσου. Και βιώνουν μια συναρπαστική εμπειρία: μια σύγκρουση που δόθηκε  το 580 μ. Χ. ανάμεσα στις ρωμαϊκές λεγεώνες του τόπου και στις ορδές των Αβάρων που επήλαυναν…   

Μετά την παράσταση οι φίλοι μας προσκαλούνται σε κάποιον ξενώνα της υπαίθρου της μικρής πόλης, επιβιβάζζοντι σε δυο έλκηθρα – είναι χειμώνας - και εκεί ο Παντέλε «ξαναθυμάται» την (ερωτική) σκηνή που είχε ζήσει στον ίδιο χώρο πριν από τριάντα χρόνια με την πρωταγωνίστρια ηθοποιό του έργου του  και μητέρα του Λαουριάν! Και όχι μόνο αυτό: τα ίχνη του νεαρού ζευγαριού και του Παντέλε χάνονται στη συνέχεια από προσώπου γης! Προφανώς μετά την καταλυτική εκείνη παράσταση περνούν σε άλλη διάσταση του χωροχρόνου! Γιατί ούτε πληροφορίες για κάποιο τόπο διαφυγής τους ακούγονται, ούτε τα πτώματά τους βρίσκονται πουθενά, παρά τις διεξοδικές έρευνες του καθεστώτος, το οποίο βέβαια κάθε άλλο παρά  συνηγορεί με την υπόθεση της διαφυγής τους στο χωροχρόνο. Τους επόμενους μήνες όμως σε κάποιες ειδικές στιγμές, ο Νταμιάν βρίσκει έξω από την πόρτα του δεκαεννιά κόκκινα τριαντάφυλλα, τον αποστολέα των οποίων είναι αδύνατο να εξιχνιάσει.

Ο Μίρτσεα Ελιάντε (1907-1986) είναι αναμφισβήτητα κορυφαίος λογοτέχνης της  Ρουμανίας του εικοστού αιώνα. Από την άποψη αυτή ο Άνγκελ Παντέλε, αποτελεί το alter ego του. Ο ίδιος μάλιστα μας άφησε το εξής σημείωμα γι αυτό το έργο: «Δεν αμφιβάλλω για τη λογοτεχνική επιτυχία του έργου, αμφιβάλλω όμως για το αν θα γίνει κατανοητό το μήνυμά του, που κρύβεται διακριτικά κάπου ανάμεσα στα γράμματα». Και ο μεταφραστής του έργου σημειώνει επιγραμματικά: «Εδώ το ιερό ντύνεται με τα ρούχα του καθημερινού. Μόνο ο μυημένος μπορεί να διεισδύσει πέρα από την επιφάνεια, τη φαινομενικότητα. Η ιερή ουσία αποκαλύπτεται σε όσους ξέρουν να βλέπουν. Οι υπόλοιποι προσπερνούν τα θαύματα χωρίς να καταλαβαίνουν την ύπαρξή τους ή χωρίς να τα αντιληφθούν θεωρώντας τα ασήμαντα»
Μπορεί κανείς να φανταστεί πώς αντιμετωπίστηκε το έργο από τη Ρουμανία του σοσιαλιστικού ρεαλισμού…
Το έργο πρωτοδημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1982 (Εκδόσεις Gallimard)