Τρία Τραγούδια για το Κοσσυφοπέδιο

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
ΑΛΒΑΝΙΑ
ISMAIL KADARE
ΤΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΕΝΘΙΜΑ
ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ /2000
(σελ. 96)

Το σύντομο αυτό ιστορικό αφήγημα γράφτηκε από το Μάρτη του 1997 ως το Μάρτη του 1998, όταν δηλαδή η διαμάχη ανάμεσα στην Αλβανία και στη Σερβία του Μιλόσεβιτς γι αυτή τη μικρή λωρίδα γης βρισκόταν στο αποκορύφωμά της. Ο σκοπός του συγγραφέα είναι προφανής από τις πρώτες κι όλας γραμμές: να καταδείξει την παράνοια αυτής της σύγκρουσης ανάμεσα στις δυο εθνότητες της Βαλκανικής, που βαστάει αιώνες τώρα, και να υπαινιχθεί ότι ίσως μια νέα εθνότητα, αυτή των Κοσοβάρων, αναδύεται στη Χερσόννησο.
Ως κεντρική αφετηρία της ιστορικής του αφήγησης ο συγγραφέας επέλεξε τη μεγάλη μάχη του Κοσσυφοπεδίου (28 Ιουνίου 1389) ανάμεσα στους συνασπισμένους Βαλκάνιους και τους Οθωμανούς. Μας διηγείται λοιπόν την προετοιμασία της εκστρατείας από το σουλτάνο Μουράτ, την άφιξή του στην Πεδιάδα των Κοτσυφιών προτού οι συνασπισμένοι αντίπαλοί του (Σέρβοι, Βόσνιοι, Καθολικοί Αλβανοί, Ορθόδοξοι Αλβανοί και Βλάχοι) προλάβουν να καταλάβουν κατάλληλες θέσεις για μάχη. Ζούμε την τελευταία νύχτα πριν από τη μεγάλη μάχη. Κεντρικό ρόλο στη διήγηση θα παίξουν οι «πολεμικοί ανταποκριτές» της εποχής: οι ιστορικοί και οι Βάρδοι που συνοδεύουν τα στρατεύματα για να υμνήσουν τα κατορθώματα των κυρίων τους την ώρα της μάχης. Μόνο που οι Σέρβοι βάρδοι το μόνο μοτίβο που γνώριζαν να πλέκουν ήταν «Ετοίμασαν τα όπλα οι Αλβανοί κι ερχόνται» και οι ομότεχνοί τους Αλβανοί με τις λιαχούτες τους επαναλάμβαναν κι αυτοί τη μόνη εισαγωγή που είχαν μάθει: "Άντρες σηκωθείτε, οι Σκια (Σέρβοι) μας πλακώσαν!" Και οι Τούρκοι απέναντί τους έτοιμοι να τους αφανίσουν!
Η μέρα της μάχης περιγράφεται με σύντομο και γλαφυρό τρόπο: τη στιγμή που οι συνασπισμένοι Χριστιανοί ζητωκραύγαζαν, η κάθε εθνότητα ξεχωριστά, για « την Αγία Σερβία, την Αετογέννητη Αλβανία, την ένδοξη Βλαχία ή την Αθάνατη Βοσνία» οι αντίπαλοί τους μια ιαχή μόνο γνώριζαν : το όνομα του Αλλάχ…Και το αποτέλεσμα της μάχης ήταν η συντριβή των συμμάχων και η πλήρης επικράτηση των Τούρκων. Αναφέρεται η αιχμαλωσία του αρχιστράτηγου των Χριστιανών Σέρβου πρίγκιπα Λάζαρου, ενώ οι συνθήκες του θανάτου του Μουράτ μας περιγράφονται όπως πραγματικά υπήρξαν: κάτι ανάμεσα σε ηρωικό θάνατο στο πεδίο της μάχης και σε δολοφονία από τους βεζίρηδές του.
Στο δεύτερο «τραγούδι» διεκτραγωδείται η περιπετειώδης φυγή προς βορρά των Χριστιανών βάρδων που γλίτωσαν και η άφιξή τους στα κάστρα της κεντρικής Ευρώπης, όπου μεταφέρουν την είδηση της καταστροφής της χριστιανοσύνης…Σ’ ένα χριστιανικό βορρά όπου κυριαρχεί η παράνοια της Ιερής Εξέτασης…
Στο τρίτο , τέλος, «τραγούδι» που τιτλοφορείται «βασιλική προσευχή», μιλάει ο ίδιος ο νεκρός σουλτάνος, ή καλύτερα το προσεχτικά μαζεμένο και θαμμένο αίμα του (γιατί το σώμα του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη) και μας αφηγείται τα όσα είδε και άκουσε ως την εποχή του ΝΑΤΟ, της Μαντλέν Ολμπράιτ, του Μιλόσεβιτς και των σφαγών της Ντρένιτσα… Ο Ισμαήλ Κανταρέ (γεννημένος στο Αργυρόκαστρο το 1936), θεωρείται ο πιο φημισμένος Αλβανός συγγραφέας. Παρ’ όλο που διετέλεσε στέλεχος του Κ.Κ. Αλβανίας και διπλωματικός εκπρόσωπος της Αλβανίας στο Παρίσι, λίγα χρόνια πριν από την πτώση του Εμβέρ Χότζα διαφοροποιήθηκε από τη γραμμή του καθεστώτος και άρχισε να φυγαδεύει τα χειρόγραφά του στο Παρίσι. Είναι ένας από τους πιο παραγωγικούς συγγραφείς της Ευρώπης, τιμήθηκε με πολλά βραβεία και υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ. Στη χώρα μας έχουν μεταφραστεί γύρω στα είκοσι μυθιστορήματά του, τα σημαντικότερα από τα οποία θεωρούνται Η Κόχη της Ντροπής (Εκδόσεις Ροές) και Ο Στρατηγός της Στρατιάς των Νεκρών (Εκδόσεις Πορεία).