Σκιές

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΣΛΑΒΟΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
MILCHO MANCHEVSKI
ΣΚΙΕΣ (2007)

Η Ιστοσελίδα, πιστή στην εναρκτήρια εξαγγελία της τής 1ης Δεκεμβρίου 2009, ότι θα ασχοληθεί και με τον άγνωστο κινηματογράφο των γειτόνων μας, αναλαμβάνει σήμερα την παρουσίαση μιας σλαβομακεδονικής πρόσφατης ταινίας, την οποία βέβαια δεν πρόκειται να δούμε στη μεγάλη οθόνη για ευνόητους λόγους, όπως θα διαπιστώσει ο προσεκτικός αναγνώστης παρακάτω.
Και βέβαια δεν πρόκειται για κάποια ταινία υψηλής κινηματογραφικής αισθητικής-αυτό πρέπει να τονιστεί από την αρχή κατηγορηματικά– αλλά για μια ταινία της οποίας το θέμα δεν θα έπρεπε να αφήσει αδιάφορο το μέσο κινηματογραφικό –και όχι μόνο-κοινό της χώρας μας. Μόνο που ο σκηνοθέτης, αντί να εκμεταλλευτεί το θέμα-χρυσωρυχείο που επέλεξε, το υποβαθμίζει, από απειρία ίσως, με μια αργόσυρτη σειρά από σκηνές χολιγουντιανού τύπου, τόσο που το καθιστά τελικά ανενεργό.
Ο νεαρός γιατρός Λάζαρ (το όνομα με συμβολική προέκταση), παντρεμένος με μια όμορφη γυναίκα και με ένα όμορφο αγόρι που υπεραγαπά, μόλις έχει αρχίσει την ιατρική του καριέρα σε νοσοκομείο που διευθύνει η μητέρα του, γνωστή και καταξιωμένη γιατρός. Τίποτε δεν φαίνεται να σκιάζει την ευτυχία του. Τόσο που οι συνάδελφοί του αρχίζουν να τον αποκαλούν Lucky! Τίποτε όμως δεν είναι όπως φαίνεται. (Ή η «μοίρα» του για άλλα τον προόριζε). Μετά από κάποιο αυτοκινητικό ατύχημα αρχίζει να βλέπει εφιαλτικά οράματα: Μορφές-σκιές, χωρίς σάρκα και οστά,
τον επισκέπτονται συστηματικά και του ζητούν «να επιστρέψει αυτά που δεν του ανήκουν και να δείξει σεβασμό!» Οι σχετικές σκηνές δίνονται με ρεαλισμό και παραστατικότητα, τόσο που δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάζουν τον απροετοίμαστο θεατή: Μια λαϊκή μητρική φιγούρα, ένας ευσταλής ηλικιωμένος άντρας, ένα χαριτωμένο νήπιο και τέλος μια πανέμορφη νεαρή κοπέλα… Στις επισκέψεις τους οι νεκροί τού διηγούνται ειδυλλιακές στιγμές από τον τόπο τους (ένα χωριό του Κιλκίς): για βράδια καλοκαιρινά που ευωδίαζαν θυμάρι και ψητές πιπεριές, καθώς αμέτρητες πυγολαμπίδες μεταμόρφωναν το σκοτάδι σε λαμπερό γαλαξία…Ο ίδιος αρχίζει να ανησυχεί και οι γύρω του πιστεύουν πια πως τά ‘χει χαμένα… Για να διαπιστώσει μάλιστα αν οι παράδοξοι επισκέπτες του είναι υπαρκτοί, ηχογραφεί το κρυπτογραφικό μήνυμά τους με το κινητό του! Όμως η γλώσσα του μηνύματος δεν του λέει τίποτε, ώσπου να διαπιστώσει με τη βοήθεια ενός καθηγητή γλωσσολογίας, ότι πρόκειται για ένα ιδίωμα «των Μακεδόνων του Αιγαίου» που έχει πια ξεχαστεί, καθώς «όσοι το μιλούσαν αφανίστηκαν, τα σπίτια τους κάηκαν με ναπάλμ και όσοι απέμειναν είναι πια απόβλητοι από τον τόπο των προγόνων τους». Μόνο οι νεκροί, όσοι πρόλαβαν να θαφτούν στον τόπο τους, έχουν βρει την αιώνια γαλήνη… Αλλά κάποιοι απ’ αυτούς φαίνεται πως στάθηκαν άτυχοι: οι δικοί τους, πριν αποδημήσουν, τους ξέθαψαν και πήραν μαζί τους τα λείψανά τους. Μερικοί μάλιστα βρέθηκαν με καρφωμένα τα πέλματά τους στα φέρετρα, για να μην τολμήσουν να σηκωθούν. Πώς λοιπόν να γαληνέψουν; Τέτοιο μίσος. Ανατριχιάζει κανείς και που το σκέφτεται… Ώσπου ο τρομοκρατημένος γιατρός διαπιστώνει πως η μητέρα του φυλάει σ’ ένα χαρτόκουτο τα λείψανα των γονιών της, μαζί μ’ ένα σκουριασμένο καρφί…Και αποφασισμένος να αποδώσει δικαιοσύνη, τα φορτώνει στο αμάξι του και τα ξαναενταφιάζει στο εγκαταλειμμένο νεκροταφείο του χωριού τους.
Η ταινία, απ’ όσο ξέρω δεν προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Από την άποψη αυτή το κινηματογραφόφιλο κοινό της δεν έχασε και τίποτε. Ίσως μόνο την ευκαιρία να αποδοκιμάσει τις άστοχες μακρόσυρτες ερωτικές σκηνές και την κουραστική επιμονή του φακού στα αξιοθέατα της Οχρίδας και του Βαρδάρη… Όσο για το θέμα του, οι νέοι άνθρωποι που αποτελούν την πλειοψηφία του, θεωρούμε ότι θα αδιαφορούσαν ή –στην καλύτερη περίπτωση-θα το συσχέτιζαν με τη «γνωστή και χιλιομασημένη σκοπιανή προπαγάνδα…». Εξάλλου τα συλλαλητήρια του ’93 με το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι Ελληνική» δεν απέχουν πολύ…