Πλιάτσικο

ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

ΓΚΕΟΡΓΚΙ  ΓΚΡΟΣΝΤΕΒ

ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΡΤΟΜΑΤΣΙΔΗΣ

ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ 2008

σελ. 112

Το έργο κάλλιστα θα μπορούσε να έχει τον τίτλο «Λεηλασία» ή «Ο νόμος της Ζούγκλας». Καθώς ο αναγνώστης σε μια πρώτη ανάγνωση μένει με την εντύπωση ότι κεντρικός πυρήνας του είναι ένας μέχρι εσχάτων αγώνας ανθρώπων και ζώων μέσα στην άγρια φύση, μια φύση που μας φέρνει στο νου θέματα αγαπημένα από το παρελθόν, όπως ο Μόγλης του Κίπλινγκ.

Μια κουστωδία ετερόκλητων ανθρώπων συν-υπάρχουν αλλά και αλληλο-συγκρούονται σε κάποιο ορεινό καταφύγιο θηραμάτων, μακριά από τον πολιτισμό, έξω από τα καθημερινά αλλά και τα ιστορικά τεκταινόμενα της χώρας και της εποχής. Ο Χάντερ, ο πατέρας που αναζητά απεγνωσμένα τη χαμένη του κόρη, που εγκατέλειψε χωρίς λόγο την οικογενειακή της εστία. Η αμερικανίδα δημοσιογράφος Μαίρη και ο Χανς,  ένας τραπεζίτης από το Μόναχο, που επιζητούν την αποτοξίνωση από τις παθογένειες του σύγχρονου πολιτισμού. Δυο μοναχικοί γέροι, ο Ένιο και ο Μιχαήλ, που επιμένουν να κατοικούν σε ένα εγκαταλειμμένο χωριό, αλλά και η ψυχίατρος Λίνα, που έχει βάλει στόχο  να αποασυλοποιήσει τέσσερις ασθενείς της , τον Μωμόγερο, τον στρατηγό, την Αναστενάρισσα και τη Σιωπηλή. Και κοντά σ’ αυτούς ο Κέμπο, ο λαθροκυνηγός και ο Δράκος, ο διακινητής και έμπορος νεαρών κοριτσιών, που δεν ορρωδούν μπροστά σε τίποτε… Και τριγύρω τους τα προαιώνια θηράματα: οι αρκούδες, οι αγριόχοιροι, τα ελάφια, τα ζαρκάδια, οι λύκοι, οι αγριόχηνες που δίνουν ένα απελπισμένο αγώνα ζωής και θανάτου γύρω από τις πηγές και τις λίμνες. Μια χωρίς όρια λεηλασία της φύσης, ένα πλιάτσικο της άγριας πανίδας που σε μακρινούς καιρούς υπήρξε το τρυφερό λίκνο του ανθρώπου…

Πολύ σύντομα όμως, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι ο συγγραφέας προχωρεί παράλληλα και σε μια διακριτική μεν (με αλλεπάλληλες όμως νύξεις), αλλά καίρια  ανατομία της μετασοσιαλιστικής Βουλγαρίας, σε μια εποχή που οι αναμνήσεις του παλιού που έφυγε ανεπιστρεπτί και η αγριότητα του καινούργιου που επελαύνει ακάθεκτο αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλο-λεηλατούνται.

 «Πριν βρεθεί στο ψυχιατρείο ο Μωμόγερος ήταν διευθυντής. Στο εργοστάσιό του οι περισσότεροι εργάτες ήταν φυλακισμένοι. Όλα αυτά ανεπίσημα. Ξεχωριστά δούλευαν οι ποινικοί, ξεχωριστά οι πολιτικοί. Διοικούσε απλά: «Όποιος δεν πειθαρχεί δεν θα τρώει!»

«Πιστεύω στο αμερικανικό όνειρο! δηλώνει ο Δράκος σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη. Αν επιθυμείς κάτι, άρπαξέ το! Κανείς δεν θα σου το προσφέρει…»

«Γιατί οι άνθρωποι είναι σημαδεμένοι από το πεπρωμένο τους; Θα γκρεμιστεί μήπως ο κόσμος, αν χαθεί η βία και ο εξαναγκασμός;  Θα σταματήσει να γυρνάει ο πλανήτης; Πού είναι το τρίτο μας μάτι; Γιατί το έχουμε χάσει; Για ποιες αμαρτίες μάς το έχουν στερήσει; Πώς ήμασταν όταν το είχαμε; Μπορούσε ο καθένας να κοιτάξει ολόισια στην ψυχή του άλλου; Και ήταν όμως αυτό για καλό;» Αναρωτιέται η Νία, η Αναστενάρισσα που κατέχει τη μυστική δύναμη προβλέπει τα μέλλοντα.

Ο Γκεόργκι Γκρόσντεβ, γεννημένος το 1957, έχει σπουδάσει δημοσιογραφία και διευθύνει τον εκδοτικό οίκο Balkani στη Σόφια. Διευθύνει επίσης ένα λογοτεχνικό περιοδικό και έχει γράψει ένα πλήθος από πεζά κείμενα που έχουν μεταφραστεί σε πολλές βαλκανικές γλώσσες. Το «Πλιάτσικο έχει ήδη μεταφραστεί στα αγγλικά, τα σλαβομακεδόνικα και τα σερβικά.

Ο Χρήστος Χαρτοματσίδης  γεννήθηκε το 1954 στη Σόφια, από γονείς πολιτικούς πρόσφυγες, σπούδασε ιατρική και σήμερα είναι διευθυντής του Μικροβιολογικού Τμήματος της Κομοτινής. Γράφει ποίηση και μεταφράζει συστηματικά Βουλγάρους συγγραφείς.