Ο Θρύλος των Χιλίων Ταύρων

BΑΛΚΑΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
ΤΟΥΡΚΙΑ
ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ
Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΩΝ ΧΙΛΙΩΝ ΤΑΥΡΩΝ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΚΑΡΗΣ
ΚΕΔΡΟΣ 1981
σελ. 344

Ο Γιασάρ Κεμάλ, κουρδικής καταγωγής, γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Κιλικίας το 1923. Το 1949 εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ζει ως σήμερα, και άσκησε το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Θεωρείται ο πιο σημαντικός Τούρκος συγγραφέας εν ζωή ( έχει προταθεί για το Νόμπελ λογοτεχνίας) και το έργο του, πλούσιο και με αγωνιστική παράδοση, έχει μεταφραστεί σε τριάντα περίπου γλώσσες. Έχει υποστεί ποικίλες διώξεις από το τουρκικό κράτος για τις θέσεις του σχετικά με τους Κούρδους και το 1995 κινδύνεψε να καταδικαστεί σε πολυετή κάθειρξη για το «αδίκημα γνώμης». Όμως δώδεκα μέρες πριν ψηφιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση η τελωνειακή σύνδεση της Τουρκίας με την Ευρώπη, τα δικαστήρια τον αθώωσαν… Στην Ελλάδα έχει μεταφραστεί το μεγαλύτερο μέρος του έργου του. «Ο Θρύλος των Χιλίων Ταύρων» σε αριστουργηματική μετάφραση του Πέτρου Μάρκαρη, κυκλοφόρησε το 1981 από τις εκδόσεις Κέδρος.

Κάθε χρόνο, τη νύχτα της 5ης προς την 6η Μαϊου, σμίγουν στον ουρανό δυο άστρα, ο Χιζίρ και ο Ιλιάς. Και τότε, την απειροελάχιστη αυτή στιγμή, οπότε τα πάντα ξαφνικά μένουν ακίνητα -νερά, άνεμοι, φύλλα- όποιος ξαγρυπνήσει και ευχηθεί κάτι, αυτό θα γίνει πραγματικότητα... Και μια φυλή γιουρούκων τουρκομάνων του Ταύρου συσκέπτεται και αποφασίζει να ξαγρυπνήσει και να ζητήσει επιτέλους «χειμαδιό στην πεδιάδα της Τσουκούρεβα», μια πεδιάδα που χρησίμευε από αιώνες ως χειμαδιό της φυλής, αλλά τώρα η κατάσταση έχει γίνει αφόρητη: η προοδευτική αστικοποίηση του πληθυσμού της περιοχής έχει γεμίσει την πεδιάδα με χωριά, οι εκτάσεις της έχουν πλημμυρίσει από κάθε λογής σπαρτά και τα ζώα τους, τα πρόβατα, τα άλογα και οι καμήλες τους λιμοκτονούν κάθε χειμώνα.. Οι χωρικοί με την συμπαράσταση της χωροφυλακής τούς αποδεκατίζουν καθημερινά και τους εκμεταλλεύονται με κάθε τρόπο… Η δυνατότητα να αγοράσουν χειμαδιό γρήγορα αποδεικνύεται μια φρούδα ελπίδα, καθώς και ο πιο άνυδρος λόφος στοιχίζει χρυσάφι… Τι τους μένει να κάνουν; Μάλλον να διαλυθούν, να πάρει ο καθένας των ομματιών του και ν’ αρχίσει μια καινούρια ζωή, εκτός αν…

Ο γέρος αρχιμάστορας των σιδεράδων της φυλής μαστρο Χαυντάρ καταφέρει να προσφέρει ένα σπαθί –αριστούργημα τεχνικής- που το δουλεύει τριάντα ολόκληρα χρόνια - στον Ισμέτ Ινονού που κυβερνούσε τότε τη χώρα, με αντάλλαγμα το πολυπόθητο χειμαδιό… Ή αν η Τζερέν, η καλλονή της φυλής, δεχτεί να παντρευτεί τον Οκτάυ μπεη, γιο τσιφλικά της περιοχής, που δίνει τα πάντα γι αυτή, ακόμη και χειμαδιό για τη φυλή της…Τι θα συμβεί τελικά; Θα τα καταφέρει ο περήφανος μάστορας, θα δεχτεί η κοπέλα να πουληθεί για το καλό της φυλής της, θα συμφωνήσει η φυλή της γι αυτό;

Ο Γιασάρ Κεμάλ μας μεταφέρει ανάγλυφο το οδυνηρό πέρασμα των νομαδικών πληθυσμών της Τουρκίας στο καθεστώς της μόνιμης εγκατάστασης κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, με ό τι αυτό συνεπάγεται…Το ύφος του, με τη μορφή γλαφυρού παραμυθιού της Ανατολής, αλλά και με εύστοχες αναφορές στον αδιέξοδο δρόμο των κάθε λογής κατατρεγμένων από την παντοδύναμη εξουσία, καθιστούν την ανάγνωση του έργου πραγματική απόλαυση. Το βιβλίο στις μέρες μας μάλλον δυσεύρετο.